Tương tự như bất kỳ công việc kinh doanh nào, việc bước chân sang hình thức thương mại điện tử không hề đơn giản – đặc biệt là trong thời đại mà mọi thứ diễn ra liên tục và thay đổi nhanh chóng như ngày nay. Hiện tại, Internet làm cho mục tiêu này trở nên dễ dàng tiếp cận hơn bao giờ hết, và kinh doanh thương mại điện tử toàn cầu là một trong những xu thế được dự đoán sẽ tăng trưởng mạnh mẽ trong tương lai.
Vậy để kinh doanh thương mại điện tử, doanh nghiệp sẽ bắt đầu từ đâu? Làm thế nào để doanh nghiệp thương mại điện tử sẽ hoạt động đủ tốt và tạo ra doanh thu?
Khái quát về kinh doanh thương mại điện tử
Các doanh nghiệp kinh doanh thương mại điện tử là các doanh nghiệp vận tải hàng hóa, dịch vụ và tiền tệ thông qua internet với nhiều quy mô và phạm vi khác nhau – từ những gã khổng lồ như Amazon, Alibaba đến các trang web về đồ thủ công như Etsy.
Trong 5 năm qua, mua sắm trực tuyến đã có sự phát triển mạnh mẽ, đặc biệt là trong giai đoạn diễn biến dịch bệnh Covid-19. Theo báo cáo từ cục điều tra dân số Mỹ, tính riêng trong quý 3 năm 2019, doanh số thương mại điện tử tại đây đã đạt xấp xỉ 154,5 tỷ USD, chiếm 11,2% tổng doanh số bán lẻ cả nước. Theo Ecommerce CEO, những con số thống kê từ eMarketer cho thấy sự gia tăng doanh số bán lẻ trên sàn thương mại điện tử toàn cầu ngày càng gia tăng và dự đoán một tương lai đầy tiềm năng:
Rất nhiều người muốn biết cách bắt đầu kinh doanh thương mại điện tử. Tuy vậy, kinh doanh không chỉ dừng lại ở việc kiếm tiền, mà doanh nghiệp cần có tầm nhìn xa hơn để xây dựng một tài sản mang lại giá trị đích thực cho thị trường.
Ưu điểm của kinh doanh thương mại điện tử
Tùy từng mục tiêu, doanh nghiệp có thể lựa chọn bắt đầu với thương mại điện tử. Không cần phải có cửa hàng vật lý, kinh doanh thương mại điện tử mang đến sự linh hoạt, khả năng chi trả và cơ hội cho nhiều doanh nghiệp.
1. Thị trường lớn hơn
Mô hình kinh doanh thương mại điện tử toàn quốc cho phép doanh nghiệp tiếp cận khách hàng khắp cả nước và trên thế giới. Hơn nữa, ngày càng có nhiều người dùng quen với việc mua sắm trên thiết bị di động. Do đó, khách hàng có thể dễ dàng mua hàng ở bất kỳ đâu và bất cứ lúc nào.
2. Theo dõi và phân tích thông tin chi tiết về khách hàng
Dù doanh nghiệp đang đưa khách truy cập đến sàn thương mại điện tử của mình thông qua SEO hay quảng cáo PPC, các công cụ sẽ giúp doanh nghiệp theo dõi lưu lượng truy cập và toàn bộ hành trình người dùng của khách hàng để có được thông tin chi tiết về từ khóa, trải nghiệm người dùng, thông điệp tiếp thị, chiến lược giá… và hơn thế nữa.
3. Đáp ứng nhanh các xu hướng tiêu dùng và nhu cầu thị trường
Hệ thống logistics được sắp xếp hợp lý, đặc biệt đối với những doanh nghiệp “dropshipping”, cho phép họ đáp ứng kịp thời các xu hướng của thị trường thương mại điện tử cũng như nhu cầu của người tiêu dùng. Người bán cũng có thể tạo các chương trình khuyến mãi và giao dịch nhanh chóng để thu hút khách hàng.
4. Chi phí thấp
Nhờ sự phát triển của nền tảng thương mại điện tử, việc thiết lập và duy trì một cửa hàng thương mại điện tử trở nên dễ dàng hơn với chi phí cực kỳ thấp. Bởi doanh nghiệp có thể tiết kiệm chi phí thuê nhân sự, thuê mặt bằng, lưu kho, điện nước, bảo trì và các chi phí khác liên quan đến cửa hàng vật lý.
5. Thêm cơ hội để “bán”
Người bán chỉ có thể cung cấp một lượng thông tin hạn chế về sản phẩm trong cửa hàng kinh doanh truyền thống. Nhưng với thương mại điện tử, người bán có thể trình bày nhiều thông tin về sản phẩm/ dịch vụ bao gồm: video demo, feedback, thông số chi tiết… và cả công nghệ AR/VR (tương tác thực tế và thực tế ảo).
6. Cá nhân hóa nội dung tin nhắn và giữ liên lạc với khách hàng
Nền tảng thương mại điện tử giúp doanh nghiệp cung cấp nội dung được cá nhân hóa và đề xuất sản phẩm cho khách hàng đã đăng ký/ theo dõi gian hàng. Những thông tin này không chỉ giúp giữ liên lạc với khách hàng, mà còn gia tăng chuyển đổi bằng cách hiển thị nội dung phù hợp nhất cho từng khách hàng.
7. Tăng doanh số bán hàng với sự hài lòng tức thì
Đối với sản phẩm digital, thương mại điện tử cho phép phân phối sản phẩm chỉ trong vài giây sau khi hoàn tất thanh toán. Điều này đáp ứng nhu cầu thỏa mãn tức thì của người tiêu dùng và tăng doanh số bán, nhất là đối với các mặt hàng giá rẻ thường được người dùng mua theo kiểu tự phát.
8. Khả năng mở rộng quy mô dễ dàng
Sự phát triển của một doanh nghiệp trực tuyến không bị giới hạn bởi không gian và thời gian. Mặc dù logistics có thể trở thành một vấn đề khi phát triển, nhưng vẫn ít thách thức hơn so với doanh nghiệp truyền thống. Quy mô hoạt động sẽ có thể tăng một cách nhanh chóng nhờ tận dụng không gian vô hạn.
9. Theo dõi logistics
Người tiêu dùng thích mua sắm trực tuyến vì họ không phải giao dịch bằng tiền mặt, không cần phải xếp hàng chờ đợi. Toàn bộ chuỗi cung ứng được liên kết với nhau nhờ nền tảng thương mại điện tử. Việc mua sắm trở nên nhanh chóng, giao dịch dễ dàng và minh bạch hơn.
Các bước để tiến hành kinh doanh thương mại điện tử cho người mới bắt đầu
1. Nghiên cứu thị trường thương mại điện tử và tìm thị trường ngách của doanh nghiệp
Bước đầu tiên khi học cách bắt đầu kinh doanh thương mại điện tử toàn cầu là thực hiện các nghiên cứu cần thiết.
Kinh doanh thương mại điện tử mang đến những gì cho doanh nghiệp? Kinh doanh loại hình sản phẩm/ dịch vụ? Nếu là sản phẩm, vậy đó là sản phẩm vật lý hay kỹ thuật số? Nguồn hàng từ đâu? Cùng với những câu hỏi này, doanh nghiệp sẽ lựa chọn mô hình kinh doanh phù hợp – từ đó sẽ cung cấp các sản phẩm, gói, đăng ký đơn lẻ hay một cách thức nào khác?
Hơn thế nữa, doanh nghiệp sẽ hướng đến việc mở rộng quy mô trong thị trường: Vậy doanh nghiệp sẽ đưa sản phẩm/ dịch vụ của mình đến với khách hàng như thế nào? Chi phí bắt đầu nên là bao nhiêu? Có luật pháp hoặc các quy định khác về sản phẩm/ dịch vụ mà doanh nghiệp cần lưu ý không?
Trả lời các câu hỏi này sẽ giúp doanh nghiệp bắt đầu tạo và viết kế hoạch kinh doanh của mình. Doanh nghiệp sẽ dần hiểu rõ hơn về các mục tiêu cụ thể của mình và cách đạt được mục tiêu đó. Đặc biệt trong thị trường thương mại điện tử, tìm kiếm thị trường ngách là một phần quan trọng của bước này.
Mặc dù sự phát triển của thương mại điện tử mang đến lợi ích to lớn cho những người muốn bắt đầu kinh doanh lĩnh vực này, nhưng cũng đồng nghĩa rằng việc cạnh tranh sẽ trở nên khốc liệt hơn. Doanh nghiệp sẽ thực hiện nghiên cứu đối thủ cạnh tranh và tìm một khoảng trống mà doanh nghiệp có thể thiết lập thương hiệu của mình và dự đoán được thành công. Dưới đây là một số điều cần chú ý khi thực hiện phân tích đối thủ cạnh tranh:
- Mô hình kinh doanh của họ là gì?
- Họ đang bán nhiều mặt hàng hay chỉ một sản phẩm?
- Họ sử dụng những kênh truyền thông xã hội nào?
- Thị trường mục tiêu của họ là ai?
- Làm thế nào để họ thúc đẩy doanh số bán hàng? (ví dụ: quảng cáo trên mạng xã hội, PPC, SEO, email…)
Phân tích đối thủ cạnh tranh có thể xác định các sản phẩm tốt hơn để bán và cung cấp đến doanh nghiệp sự hiểu biết sâu sắc về cách bắt đầu kinh doanh trực tuyến.
2. Nghiên cứu mô hình kinh doanh
Thương mại điện tử hoạt động theo các mô hình như sau:
- B2B – Doanh nghiệp với doanh nghiệp: Hoạt động kinh doanh hàng hóa/ dịch vụ trực tiếp giữa các doanh nghiệp.
- B2C – Doanh nghiệp với khách hàng: Mô hình kinh doanh giữa các doanh nghiệp và khách hàng của họ.
- C2C – Người dùng với người dùng: Hoạt động kinh doanh cho phép các cá nhân bán hàng với nhau, thường thông qua trang web bên thứ ba như eBay, Shopee…
- C2B – Người dùng với doanh nghiệp: Mô hình mà các cá nhân bán cho các doanh nghiệp sản phẩm mà họ tự làm ra.
Để lựa chọn mô hình kinh doanh hàng hóa và dịch vụ thì không hề đơn giản. Nó đòi hỏi nhiều nghiên cứu về sản phẩm/ dịch vụ của doanh nghiệp, thị trường, đối tượng khách hàng, đối thủ cạnh tranh, ngân sách dự kiến…
3. Xác định thị trường mục tiêu và ý tưởng sản phẩm
Sau khi đã xác định được thị trường mục tiêu và mô hình kinh doanh, doanh nghiệp có thể bắt đầu lựa chọn các sản phẩm để doanh nghiệp.
Tuy vậy, trước khi nghĩ về ý tưởng sản phẩm, hãy nghĩ về persona. Doanh nghiệp không thể mong đợi mọi người mua sản phẩm của mình nếu không biết mình đang bán cho ai.
Doanh nghiệp bạn là ai? Cửa hàng của doanh nghiệp đại diện cho điều gì? Khách hàng lý tưởng của doanh nghiệp là ai? Doanh nghiệp cần thể hiện một hình ảnh thương hiệu nhất quán từ đầu. Ví dụ như một công ty hạt giống hữu cơ bắt đầu với việc bán phân bón thì sẽ khó tồn tại được lâu.
Hiện nay, các công cụ như Facebook Audience hay Google Analytics có thể giúp doanh nghiệp dễ dàng tìm thấy khách hàng mục tiêu, số lượng bao nhiêu người, nhân khẩu học chi tiết… Khi xác định được hình ảnh doanh nghiệp muốn hướng đến và khách hàng doanh nghiệp đang phục vụ, đã đến lúc lên ý tưởng sản phẩm.
Trong ví dụ về một công ty hạt giống hữu cơ, doanh nghiệp có thể tìm thấy các sản phẩm hữu cơ phổ biến trên Amazon và tạo nội dung để gửi lưu lượng truy cập đến các sản phẩm liên kết đó. Nếu có thứ gì đó nổi bật, doanh nghiệp có thể cân nhắc việc làm thương hiệu riêng của sản phẩm đó. Nếu không chắc chắn 100% những gì sẽ bán, doanh nghiệp có thể sử dụng tiếp thị liên kết để xác minh về ý tưởng của mình.
Trước khi doanh nghiệp đầu tư vào sản phẩm, hãy đánh giá cẩn thận. Ngay cả khi chọn mô hình dropshipping, doanh nghiệp nên thử nghiệm và tự mình cảm nhận sản phẩm để chắc chắn rằng không có bất kỳ vấn đề tiềm ẩn nào, cũng như sẵn sàng trả lời các câu hỏi của khách hàng. Nhờ thử nghiệm ý tưởng, doanh nghiệp có thể dự đoán sản phẩm có tiềm năng mang lại doanh thu không? Nhà cung cấp có đáp ứng giá mà doanh nghiệp mong muốn? Điều gì sẽ xảy ra nếu rơi vào tình huống trục trặc với nhà cung cấp?
4. Đăng ký doanh nghiệp thương mại điện tử
Để khởi nghiệp thành công, doanh nghiệp cần một thương hiệu kết nối với persona của mình. Trước khi thiết lập cửa hàng và bắt đầu xây dựng thương hiệu – có một số bước cơ bản doanh nghiệp cần thực hiện.
- Đăng ký doanh nghiệp: Chọn tên doanh nghiệp và đăng ký công ty tại hệ thống trực tuyến Hệ thống quản lý hoạt động thương mại điện tử (online.gov.vn)
- Chọn tên cửa hàng: Tên trang web và tên pháp lý của doanh nghiệp không cần phải giống hệt nhau, nhưng nên giữ cho chúng từ lúc bắt đầu.
- Nhận giấy phép kinh doanh: Nếu thông tin đầy đủ, Bộ Công Thương sẽ phê duyệt hồ sơ, người đăng ký cần gửi một bản gốc hồ sơ đăng ký đến Bộ Công Thương.
- Lấy số nhận dạng nhà tuyển dụng: Mã số nhận dạng giúp nhà tuyển dụng (EIN) để mở tài khoản ngân hàng doanh nghiệp và nộp thuế kinh doanh vào tháng tới, ngay cả khi không có bất kỳ nhân viên nào. EIN giống số an sinh xã hội của doanh nghiệp: đó là một số duy nhất xác định doanh nghiệp và giúp nộp các thủ tục giấy tờ quan trọng.
- Tìm đúng nhà cung cấp: Sẽ có rất nhiều sự cạnh tranh khi bán sản phẩm trực tuyến, vì vậy lợi ích tốt nhất của bạn là tìm chất lượng tốt nhất và giá tốt nhất cho sản phẩm bạn bán hoặc vật liệu bạn sử dụng để tạo ra sản phẩm của mình.
- Tạo logo: Đảm bảo rằng nó không được sử dụng bởi một công ty khác trong thị trường ngách của doanh nghiệp.
- Nhận hình ảnh: Hãy xem xét các colors thương hiệu của bạn , hình ảnh bạn sẽ sử dụng, và các kiểu chữ hay phông chữ bạn sẽ sử dụng một cách cẩn thận. Nếu bạn có đủ ngân sách, bạn có thể muốn thuê một công ty tiếp thị để tạo bản tóm tắt thiết kế cho công ty của bạn. Nếu không, bạn có thể tạo của riêng bạn. Chỉ cần giữ cho nó nhất quán và đọc các mẹo tiếp thị được thiết kế để giúp thúc đẩy thương hiệu của bạn.
5. Hoàn thiện kế hoạch kinh doanh
Quản lý tài chính
Khía cạnh quan trọng nhất của một doanh nghiệp là tài chính. Tìm ra điểm hòa vốn cả về doanh số bán hàng và thời gian (tính bằng tháng). Vai trò của CEO là thu nhận các nguồn lực và biến nó thành lợi nhuận. Nếu không thể tính toán tỷ suất lợi nhuận của mình, doanh nghiệp sẽ thất bại.
Quản lý hàng tồn kho
Nhiều người tránh bán các sản phẩm vật chất bởi không có kho lưu trữ. Doanh nghiệp có thể thuê kho hàng hoặc sử dụng các trung tâm phân phối để xử lý hàng tồn kho.Hãy chắc chắn về mặt logistic và kho vận trước khi xây dựng cửa hàng của mình. Ngay cả khi đang làm dropshipping, doanh nghiệp vẫn cần biết hàng tồn kho của mình đến từ đâu. Và không có doanh nghiệp thương mại điện tử nào có thể thành công nếu không có một chiến lược vững chắc, vì vậy hãy nhớ vạch ra chiến lược đó.
6. Tạo cửa hàng trực tuyến trên nền tảng thương mại điện tử và tạo trang web
Sau khi trở thành là chủ sở hữu doanh nghiệp thương mại điện tử, doanh nghiệp cần đăng ký tên miền của mình và bất kỳ URL chuyển hướng nào có thể có liên quan.
Có đến hàng trăm nền tảng giỏ hàng thương mại điện tử. Lựa chọn phần mềm thương mại điện tử phù hợp không phải là dễ dàng. Doanh nghiệp cần phải đánh giá cẩn thận những thứ như tốc độ tải, tính năng, khả năng tương thích với các cổng thanh toán khác nhau, khả năng tương thích với cấu trúc doanh nghiệp, kỹ năng nhà phát triển web, các tính năng thân thiện với SEO… của các sàn thương mại điện tử (Shopify, Woocommerce, Squarespace, Magento, Shopee, Lazada…)
7. Marketing – Tiếp thị
Bây giờ, doanh nghiệp đã chuẩn bị các sản phẩm hoặc dịch vụ của mình, trang web đã bắt đầu và đang chạy, doanh nghiệp đã sẵn sàng để bắt đầu phục vụ khách hàng. Tất nhiên, để làm được điều này, doanh nghiệp cần phải lên kế hoạch và thực thi chiến dịch marketing hợp lý.
Có nhiều chiến lược marketing khác nhau mà doanh nghiệp có thể quyết định sử dụng – quảng cáo Google, quảng cáo trên mạng xã hội, truyền miệng… Ở cấp độ cơ bản nhất, doanh nghiệp sẽ muốn tối ưu hóa trang web doanh nghiệp của mình cho SEO và tận dụng mọi công cụ marketing online có trong nền tảng thương mại điện tử của doanh nghiệp.
Khi doanh nghiệp thương mại điện tử đang hoạt động và bắt đầu nhận được đơn đặt hàng, doanh nghiệp sẽ theo dõi chiến lược tiếp thị nào đang hoạt động và chiến lược nào không – nhất là những chiến lược trả phí. Theo thời gian, doanh nghiệp sẽ có thể điều chỉnh và thay đổi chiến lược tiếp thị để tìm ra những gì phù hợp nhất.
Lưu ý khi kinh doanh thương mại điện tử toàn cầu
Thương mại điện tử chi là một phần của việc vận hành một doanh nghiệp điện tử. Trong khi kinh doanh thương mại điện tử liên quan đến toàn bộ quá trình điều hành một doanh nghiệp trực tuyến. Các công ty thương mại điện tử như Amazon, Alibaba và eBay đã thay đổi cách thức hoạt động của ngành bán lẻ, buộc các nhà bán lẻ truyền thống phải đổi mới cách thức kinh doanh.
Trước khi bắt đầu thực hiện các bước kinh doanh thương mại điện tử toàn cầu, doanh nghiệp cần đảm bảo rằng phải thực hiện nghiên cứu kỹ lưỡng trước khi bắt đầu, xuất phát từ những mục tiêu, thị trường nhỏ và dần dần mở rộng. Doanh nghiệp chỉ cần dành thời gian để đọc qua các tài liệu trên chắc chắn sẽ tiết kiệm được khối thời gian làm việc và tập trung vào nơi doanh nghiệp nhận được giá trị thực sự trong thương mại điện tử.
